ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Κάνε ένα καλό στην φωτογραφική σου μηχανή:
πάρτης ένα τρίποδο...


Η φωτογραφική μου μηχανή (μετά την πώληση της Nikon) με το δώρο τριποδό της.



Θυμάμαι -ή για να πω την αλήθεια, δεν θυμάμαι καλά- την εποχή που μια γιαγιά μου, η αδερφή της μάνας του πατέρα μου, η γιαγιά με το παράξενο όνομα όπως την είχα τότε στο μικρό μου κεφάλι, η Νίκα, ούσα εξόριστη ακόμα στην Σοβιετική Ένωση (*), μου είχε φέρει ως δώρο σε μια επίσκεψή της εδώ στην πατρίδα, μια φωτογραφική μηχανή. Αχνά θυμάμαι πως έμοιαζε με -αυτό που σήμερα θα λέγαμε- reflex, κοινώς μια φωτογραφική μηχανή με ξεχωριστό φακό, εναλλασσόμενο δηλαδή και τα ρέστα. Πρέπει να ήταν από κείνες τις ρώσσικες μηχανές που είχα φέρει μαζί τους όλοι εκείνοι οι ελληνοπόντιοι -κάποιοι ίσως ρωσοπόντιοι- όταν επέστρεψαν και αυτοί στην πατρίδα με το μεγάλο κύμα επιστροφής Ποντίων στα τέλη του 80, αρχές 90. Τότε δηλαδή που έβλεπες την οδό Αθηνάς γεμάτη από ανθρώπους, νεοφερμένους και ντυμένους με παράξενα και φτωχικά ρούχα, συνήθως μαζί με τις γυναίκες τους, κάτι χοντρές κυρίες, ακριβώς αυτές που έχουμε στο μυαλό μας ως γριές ρωσσίδες, με μεγάλα χρυσά σκουλαρίκια, να πουλούν -ίσως το βιός τους που απαρτίζοταν από- πολλές φωτογραφικές μηχανές, μπάμπουσκες και άλλα διακοσμητικά είδη και άπειρα κουταλοπείρουνα...

Γιατί επέλεξε να φέρει η Νίκα μια φωτογραφική μηχανή και περισσότερο να την δώσει σε μένα, ούτε το έμαθα, ούτε και θα το μάθω. Στο αδερφό μου είχε φέρει ένα παιχνίδι, ένα παιδικό παιχνίδι και τίποτα παραπάνω, αν και ήταν κάτι που δεν θα το έβρισκες με τίποτα ακόμα κι αν γύριζες όλα τα παιχνιδάδικα της επικράτειας. Δεν ξέρω τι έφερε στα άλλα, τα μεγαλύτερα ξαδέρφια μου, πάντως εγώ πήρα την μηχανή.

Μια φωτογραφική μηχανή, καταλαβαίνεις;

Μια σαν την παρακάτω (ξαναλέω όμως, ήταν ρώσσικη και όχι Canon).



Δεν θυμάμαι ούτε να φωτογράφησα, ούτε να εμφάνισα ποτέ κάτι από εκείνη την μηχανή. Ίσως το έκαναν οι γονείς μου και κάποιες παλιές φωτογραφίες μας, από καιρό ξεχασμένες στα οικογενειακά albums, να ήταν από αυτήν. Ήμουν μικρός, το τονίζω! Πέντε, έξι, εφτά. Ίσως ούτε καν τόσο.

Αυτό που θυμάμαι όμως με σιγουριά είναι πως η αφεντιά μου "έβγαλε τα μάτια" αυτής της ρώσσικης μηχανής. Κάτι μου λέει πώς ήταν από τα πρώτα πράγματα που χάλασα, αλλά εδώ δεν παίρνω όρκο. Από μικρός είχα μεγάλη έφεση στο χάλασμα. Δεν ήταν μια εσωτερική, στείρα ανάγκη για καταστροφή. Δεν υπήρξα "μπαχαλάκιας", για να κάνω χρήση του σημερινού δόκιμου όρου. Η αναζήτηση και η ανακάλυψη ήταν στο αίμα μου. Πώς δουλεύει αυτό; Τι έχει μέσα και το κάνει να ... κάνει ό,τι κάνει; Αυτό με έκαιγε και μαζί αποτέφρωνε και όλα τα άλλα! Θυμάμαι πλην της μηχανής, είχαν περάσει από τα στυγερά μου χέρια και κατσαβίδια, ζυγαριές, ρολόγια, παλιά παιχνίδια και λοιπές συσκευές που άνοιγαν 'μονόδρομα' προς την καταστροφή τους. Προσπαθούσα, φιλότιμα οφείλω να πω, να ξανακλείσω ό,τι είχα εγχειρίσει, αλλά όλες τις φορές δεν τα κατάφερνα. Κομμάτια περίσσευαν, βίδες χανόντουσαν και πραγματάκια έσπαγαν. Την ίδια τύχη είχε και η μηχανή...

Μέχρι που τα χρόνια πέρασαν και μια ωραία καλοκαιρινή μεσημβρία "έφτιαξα" το πρώτο μου ... δεν θυμάμαι τι! Απλά ξαναμπήκαν όλα μέσα και συνέχισε να επιτελεί τον αρχικό σκοπό ύπρξής του. Ίσως να είχε κάποιο παραμένον κουσούρι, αλλά ήκιστο. Δούλευε!

Τι άλλο έμεινε από τότε; Η αγάπη μου για τις μηχανές και την φωτογραφία! Από την στιγμή που πήρα την πρώτη ψηφιακή μου, μια εποχή που πλέον ήμουν σχετικά ανεξάρτητος και κυρίως συνειδητοποίησα 'τι εστί φωτογραφία', έβγαλα πραγματικά το άχτι μου. Και συνεχίζω: μ'αρέσει να φωτογραφίζω ή αν θες να σκέφτομαι πιθανές φωτογραφίες. Να σκέφτομαι με κάδρα. Να σκέφτομαι φωτογραφικές μηχανές. Και πρόσφατα συνειδητοποίησα ότι -ίσως- για αυτό μπορεί να ευθύνεται εκείνη η φωτογραφική που μου χάρισε η γιαγιά Νίκα. Και την ευχαριστώ!

Μια φωτογραφία, με μένα να ... φωτογραφίζω!



Που κολλάει όμως το τρίποδο; Η τριβή με τις φωτογραφίες και με το σχετικό έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, μα κυρίως και με την ιστορία της φωτογραφίας -και εδώ οφείλω να ευχαριστήσω την Λ για το πάρα πολύ καλό λεύκωμα του ανθρώπου που πρωτοανέβηκε στην κορυφή του Ολύμπου, του ελβετού φωτογράφου Φρεντ Μπουασονάς (**)- με δίδαξε ότι η σωστή φωτογραφία και η ουσία της ίδιας της φωτογραφικής μηχανής είναι άρρηκτα δεμένη με εκείνο το εργαλείο που ... την στηρίζει.

Τελικά, αν θες να πας τις φωτογραφικές σου αναζητήσεις βήματα παρακάτω, οφείλεις να πάρεις στην μηχανή σου ένα τρίποδο. Όχι ακριβό. Καλό θα ήταν να παίρναμε ακριβά τρίποδα, όπως και φωτογραφικές μηχανές, αλλά ... μπορούμε και χωρίς αυτά, μπορούμε και με αυτά που έχουμε. Μπορούμε και με φθηνά. Και πλέον ένα τρίποδο δεν κοστίζει παραπάνω από μια κάρτα μνήμης!

Θα αλλάξει τον τρόπο που βλέπεις την φωτογραφία, τα θέματά σου, τις τεχνικές σου. Ένα απλό πράγμα, με τρία πόδια!

(*) Πολλοί συμπατριώτες μας αριστεροί, πέρασαν στο ανατολικό μπλοκ κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, για να αποφύγουν αντίποινα των άλλων συμπατριωτών μας, των δεξιών, ή γιατί δεν είχαν άλλη επιλογή, όντας κυνηγημένοι από τους τελευταίους. Το ζήτημα της επιστροφής αυτών των ανθρώπων λύθηκε επί του πατρός του σημερινού πρωθυπουργού, μα δεν θυμάμαι σε ποια από τις δυο τετραετίες του. Έτσι επέστρεψε η Νίκα...

(**) Ο Φρεντ Μπουασονάς, σε συνεργασία με τον χημικό αδερφό του, ανέπτυξε ένα είδος φίλμ, εκεί πριν από το τέλος του 19ου αιώνα, όπου κατά την εμφάνισή του δεν απαιτούνταν ο επιχρωματισμός για τον διαχωρισμό του λευκού των χιονοσκεπών βουνών από το γαλάζιο του ουρανού. Είναι διάσημη η πρώτη τέτοια φωτογραφία του που δείχνει τις Άλπεις χωρίς το ... photoshop της εποχής!